Βάλε τις βάσεις για την Επιτυχία: Επένδυσε σε Σένα

Μόλις πήρες το πτυχίο σου κι ετοιμάζεσαι να βγεις στην αγορά εργασίας;  Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν χρειάζεσαι να σου υπενθυμίσουν ακόμη μία φορά πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα «εκεί έξω». Οι εργοδότες προσλαμβάνουν με το σταγονόμετρο, έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις από τα στελέχη τους και τείνουν,  για προφανείς λόγους, να προτιμούν άτομα με κάποια εργασιακή εμπειρία ήδη. 

Πώς, λοιπόν, θα χτίσεις την καριέρα σου όταν δεν σου δίνεται καν η ευκαιρία να την ξεκινήσεις;

Μην απελπίζεσαι! Ο δρόμος που έχεις μπροστά σου προμηνύεται μεν μακρύς και μετ’ εμποδίων, πλην όμως, όπως έχουμε ήδη δει, η μοιρολατρία δεν πρόκειται να σου χρησιμεύσει ιδιαίτερα. Αντί να γκρινιάζεις, ανάλαβε δράση και γίνε ανταγωνιστικός, χτίζοντας βήμα-βήμα τις δεξιότητες και την κατάρτιση που απαιτεί ο κλάδος σου.

Κεφάλαιο Ταυτότητας

Ο εαυτός σου είναι, χωρίς αμφιβολία, η σπουδαιότερη και η πιο αποδοτική επένδυση που θα κάνεις ποτέ. Δες το σαν μία μακροχρόνια επένδυση, που θα αποφέρει κέρδος σε βάθος χρόνου. Το κεφάλαιο που επενδύεις δεν είναι άλλο από το λεγόμενο «κεφάλαιο ταυτότητας» (identity capital). Η μοναδικότητά σου ως ενήλικη ατομικότητα δομείται σταδιακά, λιθαράκι-λιθαράκι, και απαρτίζεται τόσο από την προσωπικότητα, τις επικοινωνιακές σου δεξιότητες, τις εμπειρίες, τις σπουδές και την γενικότερη καλλιέργειά σου όσο και από τον περίγυρό σου, την καταγωγή σου και τις διασυνδέσεις που τυχόν έχεις. Μέρος του «κεφαλαίου» σου αποτελεί, εξ άλλου, και η εξωτερική σου εμφάνισή  ή ο τρόπος ομιλίας σου. 

Το «κεφάλαιο ταυτότητας» είναι, σύμφωνα με την προσφυή έκφραση της κλινικής ψυχολόγου Δρ. Meg Jay, «το συνάλλαγμα που χρησιμοποιούμε για να αγοράσουμε, μεταφορικώς, δουλειές και σχέσεις και άλλα πράγματα που επιθυμούμε». Αν μου επιτρέπεται η αναλογία με την αντίστοιχη οικονομική έννοια, η αγοραστική δύναμη του καθενός μας είναι συνάρτηση προσφοράς και ζήτησης και εκφράζει την ποσότητα και την ποιότητα των «αγαθών» που μπορούμε να αποκτήσουμε στην ζωή μας.

Όσον αφορά, ιδίως, την επαγγελματική μας σταδιοδρομία, το «κεφάλαιο ταυτότητας» χρησιμεύει ως η εργαλειοθήκη από την οποία αντλούμε τα προσόντα, την εμπειρία, τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντα –τα εργαλεία, δηλαδή, τα οποία θα χρησιμοποιήσουμε για να χτίσουμε την καριέρα μας. 

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ιδανική περίοδος για διαπλάσουμε την ταυτότητά μας προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε δεν είναι άλλη από την δεκαετία των είκοσι, οπότε και μας προσφέρεται η ευκαιρία να πειραματιστούμε, να εξερευνήσουμε, αλλά και να καλλιεργήσουμε το φάσμα των ικανοτήτων και τις συνήθειες που θα μας χρειαστούν στο υπόλοιπο της ζωής μας και θα οδηγήσουν στην επαγγελματική μας επιτυχία.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά:

Μην αναλώνεσαι σε θέσεις εργασίας που δεν προσθέτουν κάτι στο βιογραφικό σου. 

Είναι εύκολο όταν τα έξοδα τρέχουν και η ανεργία βρίσκεται στο κόκκινο, να συμβιβαστούμε με οποιαδήποτε δουλειά μας προσφερθεί, ακόμη κι αν δεν έχει την παραμικρή σχέση με τον στόχο μας ή με το αντικείμενο των σπουδών μας. Σε ένα βαθμό, η υποαπασχόληση είναι αναμενόμενη στους νέους πτυχιούχους που βγαίνουν στην αγορά εργασίας χωρίς άλλα προσόντα πέραν του πτυχίου τους. Υπάρχουν, ωστόσο, μορφές και μορφές υποαπασχόλησης. Προσπάθησε να προσεγγίσεις το επαγγελματικό περιβάλλον στο οποίο θες να ενταχθείς, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα περνάς τον καιρό σου βγάζοντας φωτοτυπίες ή φτιάχνοντας καφέδες ή, ακόμη, ότι θα παρέχεις τις υπηρεσίες σου αμισθί για ένα διάστημα. Αν χρειάζεται να σερβίρεις τραπέζια ή να μοιράζεις φυλλάδια προκειμένου να μπορείς να βγάζεις τα έξοδά σου, φρόντισε τουλάχιστον να θέσεις έναν συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, καθώς ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. 

Συγκέντρωσε επαγγελματική εμπειρία. 

Πώς θα αποκτήσεις προϋπηρεσία όταν κανείς δεν σε προσλαμβάνει; Κατ’ αρχάς, στήσε το βιογραφικό σου κατά τρόπον ώστε να δίνεις έμφαση στα ακαδημαϊκά προσόντα και στις δεξιότητες που ζητά ο εκάστοτε εργοδότης. Ενδεχομένως, να βοηθούσε η προσκομιδή κάποιας συστατικής επιστολής ή ακόμη και η προσωπική σύσταση από κάποιο άτομο εγνωσμένου κύρους. Το βασικότερο όλων, ωστόσο, παραμένει η θέλησή σου να δουλέψεις, να μάθεις και να εξελιχθείς, κάτι που φαίνεται τόσο από την αυτοπεποίθησή σου κατά την διάρκεια της συνέντευξης όσο και από τον τρόπο με τον οποίον «πουλάς» τον εαυτό σου. Είναι το πάθος που δείχνεις, η σπιρτάδα στο μάτι, η προθυμία, η φιλοδοξία, το ενδιαφέρον σου για τον κλάδο ή και τον συγκεκριμένο εργοδότη που βαίνει πέραν της προσπάθειας να βρεις απλώς μία δουλειά που θα πληρώνει τα έξοδά σου.

Μην περιμένεις να πάρεις πτυχίο για να βγεις στην αγορά εργασίας.

 

Οι εποχές όπου η φοιτητική ζωή σήμαινε αραλίκι, τάβλι και πολύωρους καφέδες έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Μία δουλειά μερικής απασχόλησης, εκτός από την όποια συμβολή στην κάλυψη των εξόδων σου, θα σε βοηθήσει να αναπτύξεις κάποιες από τις δεξιότητες που θα σου χρειαστούν στην πορεία της καριέρας σου: τον αυτοέλεγχο, την πειθαρχία σε εντολές ανωτέρων, την αποφυγή/διαχείριση συγκρούσεων,

την συνεργασία με πελάτες και συναδέλφους κ.α. Εκμεταλλεύσου τις καλοκαιρινές διακοπές για να

εμπλουτίσεις το βιογραφικό σου με την πολύτιμη εργασιακή εμπειρία που προσφέρουν οι ευκαιρίες θερινής απασχόλησης για φοιτητές, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό.

Όπως σημειώνει ο Κωνσταντίνος Παπαχατζής, Διευθυντής Ανθρωπίνου Δυναμικού Ανάδειξη, 

«Η απόφαση για θερινή και γενικότερα, προσωρινή εργασία δεν θα πρέπει να έχει ως μόνη προτεραιότητα το οικονομικό. Με την εργασία αυτή, καλείται ένας φοιτητής να προσφέρει τις λίγες γνώσεις του και περισσότερο την διάθεση, τον ενθουσιασμό και την προθυμία του, με αντάλλαγμα την εξοικείωση και την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας μιας εταιρίας. Αν και κάθε επαγγελματική εμπειρία είναι αξιέπαινη και σημαντική, η αξιολόγηση θα βαρύνει διαφορετικά για έναν υποψήφιο που εργάστηκε σε μια σχετική, με το αντικείμενο σπουδών του, εταιρία από ότι σε έναν υποψήφιο που εργάστηκε σε ένα καλοκαιρινό μπαράκι».

Εργάσου αμισθί ή πρόσφερε εθελοντική εργασία.

Η πρακτική άσκηση χωρίς αμοιβή (unpaid internship) έχει καταλήξει να είναι προέκταση των σπουδών μας. Όσο κι αν διαμαρτύρεται ο κοινωνικός επαναστάτης μέσα σου, προσπάθησε να το δεις ως επένδυση στον εαυτό σου, παρά ως εκμετάλλευση της υπεραξίας της εργασίας σου: όπως σε κάθε επένδυση, πρέπει κάτι να δώσεις προκειμένου να μπορέσεις να πάρεις. Εξ άλλου, στην αρχή της καριέρας σου δεν έχεις να προσφέρεις κάτι το ουσιώδες στον εκάστοτε εργοδότη σου, εκτός από την ελπίδα ότι η εκπαίδευση που θα σου παράσχει θα του αποφέρει στο μέλλον καρπούς.   Στόχος σου είναι να αντλήσεις τα μέγιστα από αυτήν την περίοδο, εμπλουτίζοντας το βιογραφικό σου, αποκτώντας εμπειρία και εργασιακές δεξιότητες και επεκτείνοντας σταδιακώς το δίκτυο των επαγγελματικών και κοινωνικών επαφών σου. Έτσι, όταν στο μέλλον θα σου παρουσιαστεί κάποια αξιόλογη επαγγελματική ευκαιρία, θα μπορέσεις να αξιώσεις μία αμοιβή ανάλογη στην συνεισφορά σου.

 

Καλλιέργησε τις ήπιες δεξιότητες.

 

Ολοένα και περισσότερο γίνεται αντιληπτό ότι δεν αρκούν οι τίτλοι σπουδών, οσοδήποτε βαρύγδουποι, για την επαγγελματική επιτυχία. Οι εργοδότες, από τους πολυεθνικούς κολοσσούς και τους οργανισμούς διεθνούς εμβέλειας έως την μικρομεσαία επιχείρηση των 5-10 υπαλλήλων, δίνουν μεγάλη βαρύτητα στην προσωπικότητα του εκάστοτε υποψηφίου. Πρόκειται για προσόντα που εκ των πραγμάτων δεν περιλαμβάνονται σε ένα βιογραφικό, αλλά σας κάνουν να ξεχωρίζετε από το πλήθος, οι επονομαζόμενες "ήπιες δεξιότητες": η επικοινωνία, οι διαπροσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες, η χρήση της γλώσσας, η εργατικότητα,  η ευστροφία, η αξιοπιστία, ο δείκτης συναισθηματικής και κοινωνικής νοημοσύνης, το ομαδικό πνεύμα, η ευελιξία, η προσαρμοστικότητα, ο ενθουσιασμός και η στοχοπροσήλωση. 

Αναρωτιέσαι πώς θα καλλιεργήσεις τις ήπιες
δεξιότητές σου;

Αναμφίβολα, θα μπορούσες να παρακολουθήσεις κάποια σεμινάρια και το διαδίκτυο βρίθει εξειδικευμένων άρθρων. Κατά τη γνώμη μου, όμως, ο καλύτερος δάσκαλος είναι η ίδια η εμπειρία. Όπως και η αυτοπεποίθηση, έτσι και η προσωπικότητα δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιόμαστε ή που αναδύεται εκ των έσω. Αντιθέτως, διαμορφώνεται και εμπλουτίζεται σε συνάρτηση με τις εμπειρίες μας και τις προκλήσεις τις οποίες καλούμαστε να υπερβούμε. Μη φοβάσαι, λοιπόν, τις ευθύνες.  Μην υποκύπτεις στη νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας: ο ευκολότερος δρόμος είναι πάντοτε μακρύτερος και εν τέλει πιο κουραστικός, ενώ κρύβει περισσότερους κινδύνους να αποκλίνεις από τον προορισμό σου. 

Συμπέρασμα

Το κεφάλαιο ταυτότητος αποτελεί την πιο σημαντική επένδυση που θα πραγματοποιήσεις στην ζωή σου. Όσο υψηλότερο είναι το κεφάλαιό σου, τόσο περισσότερες και τόσο καλύτερες επιλογές σου προσφέρονται στην επαγγελματική, την προσωπική και την κοινωνική σου ζωή. Όπως και σε κάθε μακροχρόνια επένδυση, όσο νωρίτερα ξεκινάς να αποταμιεύεις τόσο μεγαλύτερες αποδόσεις θα απολαύσεις στο μέλλον. 

Επομένως, βγες "εκεί έξω" τώρα.

Τόλμησε. Ανάλαβε πρωτοβουλίες. Κολύμπα έξω από τα νερά σου. Μάθε να έρχεσαι σε επαφή και να επικοινωνείς με ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας ή μορφωτικού επιπέδου. Μάθε να τηρείς τον λόγο σου και να είσαι συνεπής απέναντι στους ανθρώπους. Διάβασε, ενημερώσου, μορφώσου. Μην είσαι πολύ επιεικής με τον εαυτό σου, αλλά να προσπαθείς πάντοτε να σταθμίζεις το μακροπρόθεσμο όφελος που έχει να σου προσφέρει η εκάστοτε εμπειρία, σχέση ή κατάσταση: είναι κρίμα να θυσιάζεις το μέλλον σου για μία πρόσκαιρη ευχαρίστηση.

Προπαντός, να έχεις κατά νου ότι η επιτυχία δεν σου απονέμεται ξαφνικά μία ωραία πρωία, αλλά είναι το άθροισμα μικρών, καθημερινών άθλων.

Τι θες να επιτύχεις σήμερα;